دستگاه دیونایزر چیست؟ یک نوع دستگاه تصفیه آب که تمرکز اصلی آن بر حذف یونهای مثبت و منفی است. این یونها توسط رزینهای کاتیونی و آنیونی جذب و در واقع جایگزین میشود. در نهایت آب خروجی مواد معدنی و یونهای بسیار کمی خواهد داشت.
دستگاه آب مقطرگیری یا همان دیونایزر، از کاربردهای خانگی گرفته تا کاربردهای صنعتی مانند نیروگاهها و صنعت الکترونیک کاربرد دارد. البته برای هر کاربرد، باید نوع دقیقی از دستگاه انتخاب شود. دیونایزرهای رزینی، کابینتی، صنعتی، خانگی و… انواع موجود برای این دستگاه هستند که کاربردهای متفاوتی دارند.
در این مطلب از پالایه سازان فرآیند طوس، با سازوکار و شیوه این دستگاه آشنا میشویم. سپس کاربردها و انواع آن را به تفصیل بررسی میکنیم.
|
مشخصات دستگاه دیونایزر |
|
| شیوه تصفیه آب | سختی گیر رزینی |
| نوع رزین | رزین کاتیونی و رزین آنیونی (یا رزین ترکیبی) |
| ظرفیت رزین | از چند لیتر تا صدها لیتر (بسته به ظرفیت دستگاه) |
| حداکثر فشار کاری | بین 4 تا 10 بار |
| دمای کاری | بین 5 تا 45 درجه سانتیگراد |
| جنس بدنه | فولاد ضدزنگ، پلیاتیلن، فایبرگلاس یا پلاستیکهای مقاوم |
| کاربردها | صنایع الکترونیک، داروسازی، آزمایشگاهها و… |
دستگاه دیونایزر چیست؟
دستگاه دیونایزر یا آب مقطرگیری برای تولید آب خالص برای صنایع گوناگون
دستگاه دیونایزر (DEIONIZER) به منظور تصفیه آب و حذف یونهای موجود و تولید آب خالص استفاده میشود. به این دستگاه آب مقطرگیری هم گفته میشود. چراکه خروجی نهایی آب مقطر خالص است. به خروجی این سیستم، آب دیونیزه هم میگویند.
در این دستگاه از سختی گیر رزینی برای خالصسازی آب استفاده میشود. در واقع رزینها برای تبادل یونی و جذب و حذف یونهای مثبت (کاتیونها) و یونهای منفی (آنیونها) استفاده میشود. بر همین اساس نیز دو نوع رزین وجود دارد:
- رزین کاتیونی: یونهای مثبت مانند سدیم، کلسیم و منیزی را جذب میکند.
- رزین آنیونی: یونهای منفی مانند کلراید، سولفات و نیتریت را جذب میکند.
آب ورودی از بین این دو نوع رزین عبور میکند. یونهای موجود در این آب با یونهای غیرفعال رزینها عوض میشود. به این ترتیب یونها حذف شده و آب تصفیه میشود. آب دیونیزه شامل تعداد بسیار محدودی از یونها و مواد حلشده است. اما به طور کلی آب خالص محسوب میشود.
باید اشاره کنیم که آب دمین نیز نوع دیگری آب خالص است. اما تفاوتهایی با آب مقطر دارد. قبلاً در مجله پالایه سازان دیدهایم که آب دمین چیست و تفاوتهایش را با آب مقطر بررسی کردهایم. در نگاهی خلاصهوار، تفاوت پایهای این دو آب، در روش تولید آنها است. از طرفی آب مقطر هزینه بیشتری برای تولید میبرد؛ اما خالصتر از آب دمین است.
کاربرد دستگاه دیونایزر چیست؟
کاربرد دستگاه آب مقطرگیری تولید آب با خلوص بالا است. اما این آب در چه صنایع و کاربردهایی استفاده دارد؟ در ادامه میبینیم:
- صنایع غذایی
- تولید دارو و واکسن
- تولید چیپهای نیمهرسانا
- آزمایشها و تحلیلهای شیمیایی
- شستوشوی قطعات الکترونیکی
- آکواریومها (به عنوان مصرف خانگی)
- تولید تهه محلولهای شیمیایی و بیولوژیکی
- جلوگیری از رسوب و خوردگی تجهیزات نیروگاهها
- سیستمهای تصفیه آب بزرگ برای تولید آب با کیفیت بالا (مانند تصفیه آب دریا با دستگاه آب شیرین کن)
تفاوت دستگاه آب مقطر دابل RO با دستگاه دیونایزر چیست؟
دستگاههای دیونایزر و آب مقطر دابل RO (Double Reverse Osmosis) هر دو برای تولید آب خالص استفاده میشود. با این حال، فناوریها و به دنبال آن کاربردهایشان متفاوت است. پیش از این دیدهایم که دستگاه آب مقطر دابل چیست. اما در ادامه تفاوتهای مهم این دو دستگاه را میبینیم.
1/ روش تصفیه
دیدید که روش دستگاه دیونایزر چیست و با فناوری تبادل یونی آشنا شدید. در این دستگاه رزینها جایگزین یونهای موجود در آب میشود تا آب خالصتری تولید کند. نتیجه این فرآیند، حذف یونها و نمکهای محلول است.
اما در دستگاه آب مقطر دابل، از فناوری اسمز معکوس استفاده میشود. مثل تکنیکی که فیلتر ممبران به کار میگیرد. در این روش آب تحت فشار بالا، از غشاهای میکروسکوپی (حدود 0.0001 میکرونی) رد میشود. به این ترتیب آب از منافذ عبور میکند؛ اما املاح، یونها و آلایندههای میکروسکوپی پشت این سد گیر میافتند. بنابراین ذرات معلق، باکتریها، ویروسها و مواد شیمیایی در مقیاس نانو حذف خواهند شد.
2/ کیفیت آب تولیدی
میدانید که کاربرد دستگاه آب مقطرگیری چیست. گفتیم که این دستگاه به طور خاص بر حذف یونها و مواد حلشده یونی تمرکز دارد. بنابراین آب خروجی دارای تعداد بسیار کمی از یونها است. با وجود این، بعضی از آلودگیهای غیر یونی یا میکروبی حذف نمیشود.
دستگاه آب مقطر دابل آب را طی دو مرحله فیلتر میکند. همین فرآیند نیز موجب میشود که بسیاری از آلایندهها و مواد شیمیایی حذف شود. بنابراین خروجی معمولاً باکیفیتتر و تقریباً فاقد هرگونه آلودگی است.
انواع دستگاه دیونایزر
انواع دستگاه دیونایزر برای استفادهها و مکانهای مختلف
حالا که میدانید دستگاه دیونایزرچیست و خروجی آن چه نوع آبی است، بهتر است با انواع آن نیز آشنا شوید. انواع دستگاه آب مقطرگیری اغلب از یک روش کلی و مشترک برای حذف یونها استفاده میکند. اما بسته به این که شکل دقیق آنها چگونه باشد و دقیقاً برای چه کاربردی طراحی شده باشد، به دستههای مختلفی تقسیم میشود. در ادامه این دستگاهها را میبینیم.
1/ دیونایزرهای رزینی
فرآیندی که در این سیستمها طی میشود، همان تبادل یونی توسط رزینها است. این دستگاهها در دو نوع دو مرحلهای و یک مرحلهای تولید میشود. سازوکار این دستگاهها به ترتیب زیر است:
- دیونایزرهای دو مرحلهای: شامل رزینهای کاتیونی و آنیونی. خروجی این سیستم آبی با خلوص بالا و مناسب برای آزمایشگاهها، صنایع الکترونیک و داروسازی است.
- دیونایزرهای یک مرحلهای: ترکیبی از رزینهای کاتیونی و آنیونی در یک واحد مشترک برای تصفیه آب. این دستگاه برای کاربردهای عمومی استفاده میشود که به آب با خلوص متوسط نیاز دارد.
2/ دیونایزرهای کابینتی
کاربرد این دستگاه آب مقطرگیری چیست؟ شیوه عملکرد این دستگاه، طبق چیزی است که بالاتر دیدیم. اما تفاوت این دستگاهها در شکل آنها است که بهطور کامل در یک کابینت یا محفظه نصب میشود. این دستگاه برای استفادههای صنعتی و آزمایشگاهی کاربرد دارد که به یک سیستم بسته و آماده نیاز دارد.
3/ دیونایزرهای فشاری
بیایید ببینیم سازوکار این دستگاه دیونایزر چیست. دیونایزرهای فشاری، آب را با استفاده از فشار بالا و از طریق رزینهای تبادل یونی عبور میدهد. به همین خاطر نیز برای فرآیندهای صنعتی که به جریان آب بالا و تصفیه سریع نیاز دارد مناسب است.
4/ دیونایزرهای قابل حمل
این دستگاه آب مقطرگیری به صورت قابل حمل با ابعاد کوچک و برای استفادههای موقتی یا در محل طراحی شده است. بنابراین برای کاربردهای خانگی یا آزمایشگاههای کوچک یا مکانهایی تولید میشود که گاهی لازم است دستگاه بارها جابهجا شود.
5/ دیونایزرهای صنعتی
حجیمترین و قویترین انواع دیونایزرها، انواع صنعتی است که میتواند ظرفیت بالای آب را پاسخ دهد. این دستگاه با اجزای مقاومتر و قابلیت اطمینان بیشتری همراه است. دیونایزرهای صنعتی برای تولید و شستوشوی قطعات الکترونیک، در پالایشگاهها و… کاربرد دارد.
6/ دیونایزرهای خانگی
کوچکترین نوع دستگاه دیونایزر چیست؟ نوع خانگی آن که برای استفاده در خانهها و در قالب سیستمهای کوچکی طراحی میشود. این دستگاه به لولهکشی آب خانگی متصل میشود. از این دستگاه به طور خاص در آکواریومها، دستگاههای بخار و سایر کاربردهای خانگی استفاده میشود.
جمعبندی
دستگاه دیونایزر چیست؟ دستگاهی که به طور خاص برای حذف درصد بسیار بالایی از یونهای مثبت و منفی آب طراحی شده است. این دستگاه از رزینهای شیمیایی برای تبادل یونی و افزایش درصد خلوص آب استفاده میکند. ظرفیت، ابعاد و طراحی دقیق آن نیز به کاربردی بستگی دارد که برای آن مد نظر دارید.
اگر تصمیم بر خرید دستگاه تصفیه آب دارید یا مایلید در زمینه دستگاه آب مقطرگیری و محصولات مشابه مشاوره دریافت کنید، پالایه سازان در خدمت شما است. میتوانید از طریق شماره ۰۵۱۳۷۶۰۳۷۲۰ با ما در تماس باشید.
سؤالات متداول
1. نگهداری دستگاه دیونایزر چگونه است؟
رزینهای تبادل یونی کمکم اشباع میشود و باید بازسازی یا تعویض شود. تعویض فیلترهای پیشپردازش یا اجزای دیگر هم جزو نگهداری این دستگاه است.
2. آیا دستگاه دیونایزر انرژی زیادی صرف میکند؟
خود دیونایزر انرژی زیادی مصرف نمیکند. اما سیستمهای جانبی (مانند پمپها یا سیستمهای بازسازی رزین) به انرژی نسبتاً زیادی نیاز دارند.
3. آیا آب دیونیزه قابل شرب است؟
بهتر است برای شرب استفاده نشود! چراکه یونها و مواد معدنی در آن بسیار کماند. بنابراین طعم مطبوعی ندارد و مصرف زیادش برای سلامتی مضر است.
