دستگاه های ضد عفونی کننده آب در انواع مختلف از جمله دستگاه فرابنفش، دستگاه کلر زن یا ازن زنی طراحی و تولید می‌شوند. هر یک از آنها ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند و در بخش‌های مختلفی به کار گرفته می‌شوند. آنچه که بیشتر از هر مدل به عنوان دستگاه ضدعفونیکننده آب شناخته شده و به کار میرود، دستگاه ضدعفونیکننده با اشعه فرابنفش است. این دستگاه برای از بین بردن انواع میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود. در ادامه این مقاله پالایه سازان فرایند توس به معرفی این دستگاه و همچنین، انواع دیگری که در ابتدا به آنها اشاره کردیم، خواهیم پرداخت.
خرید دستگاه های ضد عفونی کننده آب
جهت انتخاب و خرید دستگاه های ضد عفونی کننده آب باید چه نکته را مد نظر داشته باشید. اولین مسئله نوع آب و کیفیت آن است که در تعیین دستگاه مناسب بسیار مهم است. سپس، هزینه‌های نصب، نگهداری و مصرف انرژی را باید بررسی کنید. استانداردهای مورد نیاز برای کیفیت آب مصرفی و نوع کاربر از جمله خانگی، صنعتی یا کشاورزی نیز از معیارهای کلیدی به شمار می‌آیند.
1- دستگاه‌های ضدعفونیکننده با اشعه UV (فرابنفش)
دستگاه UV یکی از انواع دستگاه های ضد عفونی کننده آب است که افزایش کیفیت آب استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها از اشعه فرابنفش (UV) برای تخریب DNA یا RNA میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌کنند، بنابراین میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا قدرت تکثیر یا زنده ماندن را از دست می‌دهند. این سیستم ضدعفونی بسیار مؤثر است، به شرطی که آب شفاف باشد و کدورت یا ذرات معلق نداشته باشد.
| مزایا | معایب |
| سرعت بالای عملکرد در ضدعفونی. | عملکرد محدود در آب‌های با کدورت بالا (نیاز به پیش‌تصفیه). |
| بدون استفاده از مواد شیمیایی، بنابراین طعم و بوی آب تغییر نمی‌کند. | عدم ماندگاری اثر (یعنی اگر آب دوباره آلوده شود، نیاز به ضدعفونی مجدد دارد). |
| عدم ایجاد محصولات جانبی مضر. | نیاز به نگهداری و تعویض لامپ‌های UV در طول زمان. |
2- دستگاه‌های ضدعفونیکننده با مواد شیمیایی
این دستگاه‌ها با تزریق مواد شیمیایی (مانند کلر، هیپوکلریت سدیم یا دی‌اکسید کلر) به آب عمل می‌کنند. کلر یکی از رایج‌ترین مواد برای ضدعفونی آب است و قادر است با میکروارگانیسم‌ها واکنش داده و آنها را نابود کند. دستگاه های ضد عفونی کننده آب مزایای مختلفی دارد از جمله آنکه اثر ماندگار ضدعفونیکننده تا زمانی که کلر در آب باقی بماند، ادامه خواهد داشت. قیمت پایین‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارد و کارایی آن در مقابل با جلبک یا کدورت بالا است.
با این حال، امکان تولید محصولات جانبی مضر مانند تری‌هالومتان‌ها (THMs) که می‌توانند سرطان‌زا باشند. همچنین، وجود کلر اغلب باعث تغییر طعم و بوی آب می‌شود.
3- سیستمهای ضدعفونی با ازن (Ozonation)
در این روش، ازن (O₃) به عنوان ماده ضدعفونیکننده استفاده می‌شود. ازن یک گاز بسیار واکنش‌پذیر است که توانایی بالایی در حذف میکروارگانیسم‌ها و تجزیه ترکیبات آلی دارد. دستگاه‌های ازن زنی عمدتاً در مکان‌هایی که کیفیت بالای آب مورد نیاز است، مثل صنایع غذایی و دارویی، استفاده می‌شوند.
مزایای این نوع دستگاه تصفیه‌کننده آب شامل موارد زیر می‌شود:
- قدرت ضدعفونی بالاتر نسبت به کلر.
- عدم تولید محصولات جانبی مضر برای سلامتی انسان.
- بهبود شفافیت و طعم آب.
معایب آن نیز:
- هزینه اولیه بالا و نیاز به تجهیزات تخصصی.
- ازن در محیط ناپایدار است و اثر ضدعفونیکننده ماندگاری طولانی ندارد.
- مصرف انرژی بیشتری نسبت به سایر روش‌ها دارد.
عملکرد دستگاه های ضدعفونی کننده آب متفاوت است.
4- سیستمهای فیلتراسیون
این سیستمها از روشهای مکانیکی برای حذف میکروارگانیسم‌ها، ذرات معلق و آلاینده‌های موجود در آب استفاده می‌کنند. سیستمهای اسمز معکوس (RO) یا نانوفیلتراسیون به وسیله عبور دادن آب از فیلترهای فوق‌العاده دقیق، میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا را به طور کامل حذف می‌کنند. اسمز معکوس به زبان ساده را در مجله پالایه سازان فرایند توس بخوانید.
5- دستگاه‌های ضدعفونیکننده با الکترولیز آب
یکی دیگر از دستگاه های ضد عفونی کننده آب، دستگاه‌هایی است که جریان الکتریکی تولید می‌کنند. در این دستگاه‌ها، جریان الکتریکی برای تولید مواد ضدعفونیکننده مانند هیپوکلریت سدیم استفاده می‌شود. این روش بیشتر در مکان‌هایی مانند صنایع بزرگ یا استخرها به کار میرود.
مزایا و معایب این نوع دستگاه را در جدول زیر آورده‌ایم:
| مزایا | معایب |
| تولید مواد ضدعفونیکننده در محل، بدون نیاز به حمل و نقل مواد شیمیایی. | پیچیدگی سیستم و نیاز به تخصص برای نگهداری. |
| سازگاری با فرایندهای صنعتی. | هزینه بالای تأمین برق و تجهیزات. |
| ایمنی بالاتر به دلیل کاهش نیاز به ذخیره مواد شیمیایی خطرناک. | ممکن است برای کاربردهای خانگی زیاد مناسب نباشد. |
جمع‌بندی
روشهای مختلفی برای ضدعفونی آب وجود دارد که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند. دستگاه‌های اشعه UV، کلرزنی، ازن زنی، فیلتراسیون و الکترولیز آب هر کدام برای شرایط خاصی مناسب هستند. انتخاب بهترین روش بستگی به نیازهای مصرفکننده، کیفیت آب و هزینه‌های مرتبط دارد. بررسی دقیق هر روش می‌تواند به انتخابی هوشمندانه‌تر و بهینه‌تر منجر شود.
