مواد شوینده ممبران یا مواد شستشوی CIP ممبران برای پاک‌سازی رسوبات رایج در دو نوع اسیدی یا قلیایی استفاده می‌شوند. در هنگام خرید شوینده باید به کیفیت و مواد سازنده آن توجه کرد. برای جلوگیری از تجمع رسوبات، باید به طور مرتب از مواد شوینده مناسب استفاده کنید. فواصل تمیز کردن آن به عوامل مختلفی مانند کیفیت آب ورودی و میزان استفاده از سیستم وابسته است.
در صورتی که قصد استفاده از مواد شوینده مخصوص ممبران را دارید، ضروری است گزینه مناسبی را انتخاب کنید. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه ما را در این مقاله پالایه سازان فرایند توس همراهی کنید.
مواد شوینده ممبران کدام هستند؟
مواد شوینده ممبران مواد شیمیایی هستند که برای تمیز کردن و ضدعفونی کردن ممبران‌های اسمز معکوس (RO) استفاده می‌شوند. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با RO می‌توانید مقاله اسمز معکوس به زبان ساده را مطالعه کنید.
فیلتر ممبران برای حذف آلاینده‌ها از آب استفاده می‌شوند، اما با گذشت زمان می‌توانند توسط رسوبات، مواد آلی و میکروارگانیسم‌ها کثیف شوند. این رسوبات می‌تواند کارایی ممبران را کاهش دهد و حتی باعث خرابی آن شود.
اگر رسوب روی ممبران خفیف باشد، به‌کارگیری مواد شستشوی CIP ممبران کافی خواهد بود. همچنین برخی از انواع رسوبات، مانند رسوبات معدنی به راحتی با این مواد پاک می‌شوند. با این حال در صورتی که ممبران‌های RO در طول زمان فرسوده شده باشند و مواد آلی درون آنها نفوذ کرده باشد، کارشناسان تعویض فیلتر تصفیه آب را توصیه می‌کنند.
مواد شستشوی CIP نیاز به جداسازی و مونتاژ مجدد را از بین می برند
انواع رسوبات روی ممبران و مواد شستشوی CIP
انواع آب رسوبات مختلفی دارند. نوع و مقدار رسوبات موجود در آب به عوامل مختلفی از جمله منبع آب، مواد معدنی موجود در زمین، آلاینده‌های انسانی و فرایندهای تصفیه آب بستگی دارد. به طور کل رسوبات رایجی که بر روی ممبران شکل می‌گیرند را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
۱- رسوبات برگشت‌پذیر فیزیکی:
این رسوبات عمدتاً ذرات معلق در آب مانند شن، ماسه، لجن و جلبک هستند که به سطح ممبران می‌چسبند. این رسوبات را می‌توان به طور موثر با استفاده از فرایندی به نام شستشوی معکوس از بین برد. در شستشوی معکوس، جریان آب در جهت مخالف جریان معمولی از طریق ممبران عبور می‌کند و ذرات معلق را از سطح آن جدا می‌کند.
۲- رسوبات برگشت‌پذیر شیمیایی:
این رسوبات ناشی از واکنش‌های شیمیایی بین املاح موجود در آب و سطح ممبران هستند. رایج‌ترین نوع رسوبات شیمیایی، رسوبات آهکی (کربنات کلسیم) و رسوبات سولفاته (سولفات کلسیم) هستند.
این رسوبات را می‌توان با استفاده از مواد شوینده ممبران مناسب از بین برد. مواد شوینده ممبران معمولاً اسیدی یا قلیایی هستند و برای حل کردن و از بین بردن انواع خاصی از رسوبات طراحی شده‌اند.
۳-رسوبات برگشت‌ناپذیر:
این رسوبات به طور دائمی به سطح ممبران می‌چسبند و نمی‌توان آنها را با شستشوی معکوس یا مواد شوینده ممبران از بین برد.
رسوبات برگشت‌ناپذیر معمولاً ناشی از رسوب مواد آلی، مانند روغن، چربی و پروتئین‌ها هستند. وجود این رسوبات تا حدی اجتناب‌ناپذیر است و با گذشت زمان می‌تواند منجر به کاهش کارایی و طول عمر ممبران شود.
انواع مواد شوینده ممبران
همان‌طور که در بالا مشاهده کردید، مواد شستشوی ممبران بیشتر از هر چیز بر رسوبات برگشت‌پذیر شیمیایی تاثیر می‌گذارند. برای از بین بردن انواع رسوبات برگشت‌پذیر شیمیایی، مواد مختلفی طراحی و تولید شده‌اند که اغلب آنها در دو دسته اصلی زیر قرار می‌گیرند.
مواد شوینده ممبران نوع اسیدی
این نوع از مواد شستشوی ممبران دارای pH پایین هستند و اغلب برای از بین بردن رسوبات معدنی مانند کربنات کلسیم و سولفات آهن استفاده می‌شوند.
مواد شوینده قلیایی ممبران
مواد شوینده قلیایی دارای pH بالا هستند و بیشتر در از بین بردن مواد آلی مانند روغن، چربی و پروتئین‌ها به کار می‌شوند.
چه زمانی از مواد شوینده ممبران استفاده باید کرد؟
برای تعیین دقیق زمان شستشو، باید از داده‌های نرمالایز شده استفاده کنید. به این معنی که باید داده‌های مربوط به دبی، دفع نمک و افت فشار را با توجه به شرایط عملیاتی استاندارد، مانند دما و فشار ثابت، مقایسه کنید.
در صورت مشاهده هر یک از شرایط زیر، لازم است نسبت به شستشوی ممبران اقدام کنید:
- کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی دبی آب تصفیه شده
- کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی میزان دفع نمک
- افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی افت فشار روی ممبران‌ها
عوامل مختلفی از جمله غلظت و حجم بر قیمت مواد شوینده CIP تاثیر گذارند
مواد شستشوی CIP چیست؟
مواد شستشوی CIP (Cleaning In Place) مواد شیمیایی هستند که برای تمیز کردن و ضدعفونی تجهیزات فراوری مواد غذایی و دارویی بدون نیاز به جداسازی آنها از خط تولید استفاده می‌شوند. این فرایند به عنوان شستشو در محل نیز شناخته می‌شود.
نکات مهم در انتخاب مواد شوینده ممبران
نوع ماده شوینده ممبران که استفاده می‌شود به نوع رسوبی که باید از بین برود بستگی دارد. مهم است که از دستورالعمل‌های سازنده ممبران برای انتخاب و استفاده از مواد شوینده مناسب پیروی کنید.
در این بخش نکات مهمی را که در انتخاب مواد شستشوی ممبران باید در نظر داشته باشید را آورده‌ایم:
- نوع رسوب را تعیین کنید. در جدول زیر برخی از رسوبات رایج ممبران و مواد شوینده موثر بر آنها را مشاهده می‌کنید.
| نوع رسوبات | مواد شوینده |
| رسوبات آهکی | نوع شوینده اسیدی |
| رسوبات سولفاته (سولفات کلسیم) | شوینده اسیدی |
| رسوبات فلزی | اسیدی یا کمپلکس‌کننده‌های فلزی |
| رسوبات آلی | شوینده قلیایی |
- به دستورالعمل‌های سازنده توجه کنید.
- مواد شوینده با کیفیت را خریداری کنید.
- غلظت مناسب را انتخاب کنید.
- از مواد شوینده حاوی مواد خورنده مانند اسید سولفوریک استفاده نکنید.
عوامل موثر بر قیمت مواد شوینده ممبران
نوع مواد شوینده، غلظت، برند، حجم و نوسانات بازار و هزینه‌های حمل‌ونقل همگی از عوامل موثر بر قیمت مواد شستشوی ممبران هستند.
خرید مواد شوینده ممبران در مقادیر کم (مانند بطری‌های ۱ لیتری) معمولاً گران‌تر است، اما برای مصارف کم یا برای امتحان کردن یک برند جدید مناسب‌تر است.
در هنگام خرید دقت داشته باشید که برندهای کمتر شناخته شده مواد شوینده ممبران ممکن است ارزان‌تر باشند، اما ممکن است کیفیت و عملکرد مشابه برندهای معروف را نداشته باشند.
سخن پایانی
انواع رسوباتی که بر روی ممبران شکل می‌گیرد و باعث کاهش راندمان دستگاه تصفیه آب می‌شود را می‌توان به وسیله مواد شوینده ممبران از بین برد. رسوبات آهکی، سولفاته، فلزی و آلی را می‌توان به کمک مواد اسیدی و قلیایی پاک سازی کرد. لازم است با توجه به نوع رسوبات شکل گرفته، از مواد شوینده مناسب استفاده کنید. برای خرید محلول شستشوی ممبران با کارشناسان ما در مجموعه پالایه سازان فرایند توس در تماس باشید/
سوال‌های متداول
رسوبات چه مشکلی ایجاد می‌کنند؟
رسوبات می‌توانند مشکلات مختلفی را در سیستم‌های لوله‌کشی، لوازم‌خانگی و تجهیزات تصفیه آب ایجاد کنند. آنها همچنین می‌توانند بر کیفیت آب آشامیدنی تأثیر بگذارند و طعم و بوی بدی به آن بدهند.
آیا لازم است پس از به‌کارگیری محلول، ممبران مجدد شستشو شود؟
بله پس از مصرف محلول شوینده طبق دستورالعمل سازنده، ممبران را آبکشی کنید.
